Waarde creatie en waardegedreven zorg

‘Wat is waardegedreven zorg of waarde creatie in de zorg?’ Harvard professor Michael Porter -auteur van Redefining Health Care introduceerde in 2005 het begrip ‘value-based health care’. Dit concept wordt momenteel mondiaal omarmd. In deze blog een verkenning van de begrippen ‘waarde creatie’ en ‘waardegedreven zorg’.

“Alles in de gezondheidszorg dient erop te zijn gericht om de patiëntwaarde te maximaliseren” aldus Porter. De patiëntwaarde is de verbetering in gezondheidsuitkomsten voor de patiënt – denk aan een langere levensduur, de mate van herstel, een betere kwaliteit van leven, minder complicaties – en de kosten die daarmee gemoeid zijn. Kortom: de patiëntwaarde zijn de zorguitkomsten per gespendeerde euro. Op dit moment is er onverklaarbare variatie tussen gezondheidsuitkomsten en kosten.

Figuur 1. Definitie waarde creatie van Porter

Factoren die de gezondheidsuitkomst beïnvloeden zijn divers. Denk aan de kwaliteit van het medisch handelen, samenhang en coördinatie in de (multidisciplinaire) behandeling, toegankelijkheid en beschikbaarheid, maar ook bejegening, aandacht en service zijn factoren die de uitkomst kunnen beïnvloeden. Op welke manier deze factoren de waarde bepalen is -volgens Porter- afhankelijk van de aard van de zorgvraag (bijvoorbeeld spoedzorg of chronische zorg) en het type patiënt. In de praktijk worden veel indicatoren gemeten. Vaak zijn deze beperkt tot een behandeling, afdeling of organisatie. Patiënten willen inzicht in de effectiviteit en kwaliteit van de geleverde zorg over de complete zorgcyclus, en niet alleen de uitkomst van een operatie of de behandeling. Kwaliteit voor patiënten en voor de organisatie heeft enerzijds te maken met de kwaliteiten van individuen en anderzijds juist met de samenhang tussen individuen, afdelingen en externe partners. Een hogere kwaliteit van één discipline kan bijdragen aan een hogere eindkwaliteit. Maar dat is geen automatisme. Het kan mis gaan als de aanvullende zorg niet aan dezelfde kwaliteitseisen voldoet of de verschillende onderdelen onvoldoende op elkaar zijn afgestemd. Coördinatievragen gaan dan ook over de instabiele balans tussen individuele prestaties, prestaties van het team, de afdeling, de organisatie en de ketenpartners. Intensieve verbinding en verantwoordelijkheidsdeling zijn noodzakelijk om te komen tot onderlinge afstemming voor het behalen van eindresultaten zoals de buitenwereld die verwacht.

Welke stappen zijn noodzakelijk om meer waardegedreven zorg te organiseren?

Voor de patiënt ontstaat pas keuzevrijheid als zorgaanbieders onderscheidende transparante aanbiedingen doen op het ziektebeeld van de patiënt. Zo is bijvoorbeeld niet ‘een ziekenhuis’ of ‘het gezondheidscentrum’ relevant voor de patiënt. Het gaat er om wat zorgverleners, in samenwerking met alle benodigde zorgaanbieders, aanbieden voor zijn of haar specifieke ziektebeeld. Zorgaanbieders en andere stakeholders in de zorg zouden zich moeten realiseren dat met integrale samenhang in zorgketens – dus samen met externe partijen – veel vooruitgang is te boeken voor de kwaliteit, voor kostenreductie en voor de belangen van patiënten en zorgaanbieders. Om versnippering in de zorg tegen te gaan kan de zorg voor specifieke diagnosegroepen opgeschaald worden naar bijvoorbeeld anderhalflijns faciliteiten die een integrale diagnostiek en behandeling biedt in afstemming met de huisarts. Gezondheidsuitkomsten worden gemeten over de gehele zorgketen en gebruikt om de zorg en het proces steeds verder te verbeteren. Informatie technologie ondersteunt de onderlinge communicatie en gemeten gezondheidsuitkomsten.