Waardegedreven zorg versus Triple Aim

‘Waardegedreven zorg (VBHC)’ en ‘Triple Aim’ worden nogal eens vergeleken of door elkaar gehaald. “Want het gaat toch om betere kwaliteit van zorg, betere gezond en lagere kosten”, zo wordt gezegd. Ja dat klopt, beide strategische en organisatorische modellen zeggen iets over betere kwaliteit en lagere kosten maar de uitgangspunten en aanpak zijn wel verschillend. Zo is waardegedreven zorg van toepassing op één patiënt en is ‘Triple Aim’ een populatiebenadering. Kortom, dezelfde termen kunnen tot een flinke spraakverwarring leiden. Maar wat zijn dan die verschillen en overeenkomsten? In dit artikel een uiteenzetting.

Value-based health care (VBHC) of waardegedreven zorg

Het theoretisch kader VBHC is door Porter en Teisberg gepubliceerd in 2006. Sindsdien zijn er vele artikelen gepubliceerd en wordt het concept inmiddels mondiaal geïmplementeerd en vooral in Amerika opgeschaald tot inkoopbare zorgmodellen. Centraal in VBHC staat waarde. Porter en Teisberg definiëren waarde als ‘voor de patiënt relevante gezondheidsuitkomsten’ gedeeld door ‘de kosten voor zorg’ over een volledige zorgcyclus. Ook zouden zorgprofessionals elkaar moeten beconcurreren op ‘waarde’ die zij toevoegen, door deze concurrentie gaan zij steeds beter presteren. Patiënten vragen niet allemaal dezelfde organisatie van eerstelijnszorg, daarom worden patiënten ingedeeld in groepen met dezelfde zorgbehoefte(n). Ook wordt de ‘waarde’ bij voorkeur gemeten – op verschillende momenten- over een gehele zorgcyclus. Om ‘waarde’ te kunnen bepalen is het perspectief van de patiënt nodig. In die zin kan je waardegedreven zorg toepassen op één patiënt. Voor de opschaling zijn verschillende groepen van patiënten nodig met een vergelijkbare medische condities en definiëren Porter en Teisberg een strategische kader voor de eerstelijnszorg. Lees meer.

Triple Aim

De arts Berwick formuleerde in 2008 drie doelen voor de zorg:
1. Het verbeteren van de gezondheid van de bevolking;
2. Het verhogen van de kwaliteit van de zorg voor de individuele patiënt;
3. De verlaging van de kosten van de zorg per hoofd van de bevolking.
Het bereiken van deze drie doelen moet gelijktijdig plaatsvinden. Berwick noemde de drie gelijktijdige doelen: de Triple Aim.

De Triple Aim aanpak stelt dat een populatieaanpak en multi-stakeholder samenwerking nodig zijn om waarde te creëren. Een ‘integrator’ is nodig voor samenwerkingsafspraken, coördinatie van zorg en data- en financieel management. De rol van integrator wordt in de meeste gevallen vervuld door een ‘ accountable care organization’. Waarde is gedefinieerd als het bereiken van verbeteringen (vooruitgang) op alle drie de doelstellingen van Triple Aim. Triple Aim wordt in een aantal gevallen synoniem gebruikt met populatiemanagement.

Terug naar de kern

Beide modellen praten over verhogen van de kwaliteit en verlagen van de kosten. Daar kan toch niemand tegen zijn. Zeker niet. Hoogstwaarschijnlijk komen beide modellen voort uit de steeds grotere vraag naar zorg en de exponentiële stijging van zorgkosten. Het aanbod is groot en het budget is gelimiteerd. Van veel interventies is onvoldoende zichtbaar wat de gezondheidsuitkomsten zijn. Met andere woorden wat is de geobjectiveerde waarde van de zorg die geleverd wordt?

Triple Aim of VBHC

Waardegedreven zorg (VBHC) en Triple Aim worden nog wel eens door elkaar gehaald of worden ook wel regelmatig tegenover elkaar gezet. Als of het ene model beter of slechter is dan de ander. Dit is geen relevante discussie. Triple Aim draait namelijk om het verbeteren van de volksgezondheid (populatie) en een betere ervaren kwaliteit van zorg tegen lagere kosten. VBHC kan hieraan complementair zijn, dus een manier om Triple Aim-doeleinden te realiseren. Maar het is zeker niet hetzelfde. VBHC start altijd bij de individuele patiënt. De kern is om op individueel niveau de gezondheid van deze individuen te verbeteren. Triple Aim richt zich voor het financiële deel op de over kosten per capita. In het model van Triple Aim gaat het over kwaliteit; over hoe de zorgervaring is en over het verbeteren van de gezondheid van een populatie. Echter, de enige wijze om dat te realiseren zijn betere zorguitkomsten van vele individuen. VBHC is niet abstract, Triple Aim is dat wel; immers, waarde wordt per persoon tegelijk gecreëerd. Een populatie kent te veel diversiteit.

Van P maal Q naar….?

Even los van de modellen VBHC of Triple Aim, waarover later nog meer. Gaat de discussie niet veel meer over een beweging van een model dat geënt is op P maal Q naar een ander zorgmodel. Tegelijkertijd beseffend dat de P en de Q door verschillende stakeholders geleverd worden en dus verschillende drijfveren hebben en houden! In dat geval moet het gesprek gaan over de waarde (behandeluitkomsten/ kosten) die zorgprofessionals creëren en die zorgverzekeraars (gemeenten) willen inkopen, lees betalen. In het huidige model van P maal Q is die waarde onvoldoende zichtbaar. Het wordt steeds noodzakelijker dat zorgprofessionals hun waarde zichtbaar maken en als onderdeel zien van hun strategische agenda met zorgverzekeraars. Maar over welke waarde hebben wij het dan? Waarde op drie doelstellingen volgens Triple Aim of waarde in de definitie van Porter (waarde = gezondheidsuitkomsten : kosten).