Samen koersen op gezondheid in Twente

Jan Willem Leidekker

“Meer aandacht voor preventie en gezondheid. Als je mensen vraagt wat zij het belangrijkste vinden, dan wordt vaak een goede gezondheid genoemd. Maar weten we eigenlijk wel hoe dat werkt? Waarom zien we zo veel ongezond gedrag en waarom leren we gezond gedrag niet van kinds af aan” Dat zegt Jan Willem Leidekker, regiocoördinator Leefstijl en Gezondheid bij Twentse Koers. Hij maakt zich grote zorgen over de toekomst. De samenleving vergrijst in een hoog tempo, het overgrote deel van de mensen kampt met overgewicht en anderzijds ziet hij dat de zorg in ons land onbetaalbaar wordt. Alle reden dus om aan de slag te gaan. En er gloort hoop. De eerste initiatieven van het project Leefstijl en Gezondheid slaan aan en geven vertrouwen.

Leidekker is een positief gestemd mens. Dat is ook nodig, om de uitdaging die wacht aan te kunnen gaan. Hij is regiocoördinator binnen het thema Preventie en Gezondheidsbevordering op het project Leefstijl en Gezondheid binnen de Twentse Koers. De doelgroepen zijn Twentse inwoners van 18 jaar en ouder en mensen met een valrisico. Interventies die hieronder vallen, zijn de gecombineerde leefstijl interventie (preventie aanpak overgewicht), Nationale Diabetes Challenge en valpreventie.

“De huidige cijfers laten zien dat in 2040 ruim 60 procent van de mensen te kampen heeft met overgewicht. Obesitas is een chronische ziekte, maar overgewicht wordt ook vaker gezien bij chronisch zieken. Mensen bewegen veel te weinig, de leefomgeving is veel te weinig ingericht om juist te gaan bewegen. Met alle gevolgen van dien. En voorlopig zie ik dat ook niet beter worden. Kijk naar het aanbod van supermarkten bijvoorbeeld of sportkantines. Dat kan veel beter. Nee, dat moet veel beter, we hebben geen keus meer.”

Overgewicht is sterk groeiend probleem

Uit de cijfers die Leidekker opsomt komt een negatief beeld naar voren. Aan overgewicht zijn ruim 200 aandoeningen gekoppeld, van hoge bloeddruk tot chronische gewrichtspijn, hart- en vaatziekten en diabetes type II. Mensen worden ouder en het aantal chronisch zieken met de daarbij horende zorgvraag neemt toe. Daarnaast krimpt het zorgpersoneel met ruim 4 procent waardoor ruim 2000 mensen in de zorg minder werkzaam zullen zijn in Twente. En juist die mensen zijn hard nodig als je naar de cijfers kijkt. 

Twentse Koers: Samen koersen op gezondheid en goede zorg in Twente

Om iets aan deze situatie te doen is het onderwerp Leefstijl en Gezondheid binnen Twentse Koers opgepakt. Twentse Koers is een strategische samenwerking tussen de veertien Twentse gemeenten, zorgverzekeraar en zorgkantoor Menzis, GGD Twente en provincie Overijssel. Zij werken samen met andere partners als zorgaanbieders, welzijnsstichtingen, huisartsen, inwonersinitiatieven en schuldhulpverleningsorganisaties. Twentse Koers bevordert de samenwerking op het snijvlak van zorg, welzijn en wonen. Door initiatieven, kracht en inzet slim te verbinden, versterken ze slagvaardigheid in het realiseren van het toegankelijk, betaalbaar en beschikbaar houden van goede zorg en ondersteuning in Twente. Twentse Koers signaleert niet alleen het probleem ze gaat er ook mee aan de slag.

Nu doorpakken

Als we het nu niet aanpakken zijn we te laat,” weet Leidekker. “De leefstijlinterventie, GLI (Gecombineerde Leefstijl Interventie) krijgt steeds meer voet aan de grond in Twente. Met behulp van leefstijlcoaches, fysiotherapeuten, diëtisten, psychologen en buurtsportcoaches de kilo’s te lijf. Maar gezondheid is meer dan alleen kilo’s! Vanuit een brede kijk op gezondheid wordt gekeken naar mogelijkheden en voorwaarden, naar veerkracht en zelfregie op het maken van gezonde keuzes. Het mooie van Twentse Koers is dat we van elkaar leren. Interventies zijn nodig om gezond gedrag aan te leren, burgers van Twente zelf handvatten te geven. Daarnaast is volhouden van het gezonde gedrag belangrijk. De verbinding met het sociale domein waaronder lokale beweeg, sport- en welzijnsorganisaties is hierbij essentieel. Vanuit Twentse Koers organiseren wij versnellingsbijeenkomsten om de partijen aan elkaar te verbinden. Voor een leefstijlcoach is het belangrijk te weten waarnaar te verwijzen bij onderliggende problematiek, ook omgekeerd is het belangrijk vanuit het sociale domein weet te hebben van het bestaan van preventieve interventies.

Gecombineerde Leefstijlinterventie

Een van de interventies waar de Twentse Koers zich op richt, is de gecombineerde leefstijl interventie (GLI). Sinds 2019 onderdeel van de basiszorgverzekering. Het volgen van een gecombineerde leefstijl interventie (GLI) duurt twee jaar. Die periode is nodig om gezonde nieuwe gewoontes aan te leren en in te laten slijten in het dagelijkse leven. Gedragsverandering gaat met vallen en opstaan en vergt motivatie en doorzettingsvermogen van de deelnemers. Na een GLI is voortzetting van de gezonde leefstijl belangrijk om niet terug te vallen in het oude gedrag. Belangrijk daarbij is aansluiting bij de deelnemer en diens wensen, behoeften en mogelijkheden.

Zelfregie op gezondheid

“De kracht is om mensen ervan te overtuigen dat ze het zelf kunnen en zelf moeten doen. Zelfregie op gezondheid. Dat geldt voor beweging. Maar ook voor gezonde keuzes. Richt supermarkten anders in, veel meer gericht op gezond leven en gezonde voeding. Om dit probleem goed aan te pakken moet je integraal samenwerken met allerlei verschillende partijen.” Een gezonde leefstijl wordt bepaald door meerdere pijlers. Naast bewegen en voeding zijn dit bijvoorbeeld ontspanning, slaap, middelengebruik en verbinding. Wil je de inwoners van Twente gezonder maken dan zal in de toekomst voor alle pijlers van leefstijl aandacht moeten zijn. 

Korte lijntjes snelle resultaten

In het project Leefstijl en Gezondheid besloten Jan Willem Leidekker en Gina Wildeboer, projectleider GLI en Valpreventie vanuit Twentse Koers al vlot met Roset op te trekken. Die organisatie kent de zorg, weet partijen te binden en samenwerking te faciliteren. Ook nu. “Roset is bij de planvorming betrokken. Zij kent in Twente praktisch alle zorgpartijen, weet wat er speelt, bij wie je moet zijn. Samen met Roset wordt gewerkt aan de contouren van een duurzaam organisatiemodel die je nodig hebt om de gewenste resultaten te bereiken. Je hebt immers niet binnen een paar jaar je doel bereikt. Dat gaat veel langer duren. Het is een cultuuromslag,” weet Leidekker.

“Samen ontwikkelen we een plan voor preventieve interventies dat kan aansluiten bij elke gemeente. En dat is broodnodig. Vergeet niet dat over een paar jaar alleen al in Twente 30 procent van de bevolking 65 plus is. Twintig procent hiervan valt één of meerdere keren per jaar. Kijk eens welk persoonlijk leed en welke kosten dat met zich meebrengt. Ziekenhuiskosten bijvoorbeeld op een Spoed Eisende Hulp en operatiekamer, maar ook revalidatie. Die bedragen zijn enorm.” 

Mensen in beweging brengen

Vanuit de Twente Koers brengen we veel verschillende partijen bij elkaar. Op regionaal niveau en lokaal. Het onderwerp leefstijl en gezondheid is bij uitstek een onderwerp dat je met meerdere partijen moet aanpakken. De huisartsenzorg bijvoorbeeld voor een gemotiveerde verwijzing, leefstijlcoaches voor de interventies, maar ook de samenwerking met het sociale domein waaronder lokale beweeg, sport- en welzijnsorganisaties om te zorgen dat burgers het gezonde gedrag blijven volhouden. Het is schaken op meerdere borden. Naast de zogeheten versnellingsbijeenkomsten, de (online) bijeenkomsten en gesprekken, worden ook praktische afspraken gemaakt zoals bijvoorbeeld binnen het onderdeel Nationale Diabetes Challenge. Via projectleider Marloes Aalbers (van de Nationale Diabetes Challenge van de Bas van de Goor Foundation) en in samenwerking met onder andere Menzis, de zorggroepen THOON en FEA, gemeenten, zorg- en welzijnsorganisaties en wandelcoaches, zijn er sinds mei in 9 gemeenten verdeeld over 19 locaties wandelgroepen Nationale Diabetes Challenge van start.

Blijf ons volgen op: www.twentsekoers.nl