Patiënten participatie

De kennis en ervaring van patiënten en cliënten kunnen bijdragen aan betere zorg. Patiënten participatie houdt in dat deze specifieke ervaringsdeskundigheid kan worden benut om de zorg te verbeteren. Door patiënten te laten participeren in processen kan de zorg patiëntgerichter worden gemaakt. Het zorgt daarnaast ook voor:

1. Betere kwaliteit van zorg
2. Doelmatigheidsverbeteringen of het verhogen van de relevantie van onderzoek
3. Hetgeen wat mensen nodig hebben beter laten aansluiten bij de zorg die geleverd wordt
4. Verhoging van het draagvlak voor beslissingen die genomen moeten worden
5. Soepeler invoeren van beleid, gemaakte afspraken of producten

Er zijn verschillende manieren om patiënten te laten participeren:

1. Deelname van patiëntvertegenwoordigers in het ontwikkelteam
2. Het raadplegen van patiënten door middel van interviews, focusgroepen of vragenlijsten
3. Beoordelen van onderzoeksaanvragen op het gebied van relevantie en haalbaarheid vanuit het patiënten perspectief door tot referent opgeleide patiënten 

Er zijn verschillende niveaus van patiënten participatie:

1. Informeren – kan een basis vormen om de participatie te starten en de bevorderen. Alle relevante patiënten(organisaties) worden geïnformeerd, maar er is geen ruimte voor interactie
2. Raadplegen – hierbij gaat het om het meedenken van individuele patiënten, wat een vrijblijvende manier van participatie is. Raadplegen van patiënten kan op verschillende manieren, zoals focusgroepen en interviews
3. Adviseren – het gaat om het inbrengen van problemen, wensen en oplossingen namens een groep. Deze worden verkregen door meerdere individuele meningen en ervaringen te raadplegen. Een patiënten federatie of organisatie kan bijvoorbeeld adviseren
4. Coproduceren – vertegenwoordigers van patiëntenorganisaties en andere partijen werken effectief samen aan plannen of producten. 
5. Meebeslissen – hierbij sturen en beslissen patiënten mee over allerlei soorten beleid als vertegenwoordiging van een patiëntenorganisatie of een groep patiënten
6. Zelfbeheer – dit houdt in dat patiënten een eigen initiatief opzetten in georganiseerd verband

Coproductie, meebeslissen en zelfbeheer zijn intensievere vormen van patiënten participatie. Vertegenwoordigers van patiënten hebben hierbij een belangrijke stem.