Werken met de onderstroom

Wanneer een groep vastloopt, betekent dit dat niet alles meer gezegd kan worden, uit angst om de harmonie te verstoren. Hierdoor laten we dingen onbesproken, terwijl juist het onbesproken laten de dynamiek verstoort. Om escalatie te voorkomen is het belangrijk om in een vroeg stadium het conflict of de spanning op te zoeken. De eerste techniek die als procesbegeleider kan worden gebruikt om samen naar de onderstroom te kijken is het weerbericht. Door dubbele signalen en herhalende patronen zichtbaar te maken die mensen zelf niet meer zien doordat ze er middenin zitten, hef je de groepsblindheid voor het eigen onvermogen op. Het weerbericht is een neutrale weergave van het gedrag wat je als begeleider ziet en dit geef je terug aan de groep. Door een weerbericht kan het edge-gedrag van de groep in het groepsbewuste komen, waardoor iedereen zich opnieuw moet gaan verhouden tot deze inzichten en moet bepalen wat ze ermee gaan doen. De timing van het weerbericht is belangrijk, er moet gezorgd worden voor een gevoel van urgentie bij de groep om de sprong te wagen en het ongezegde uit te spreken. De vuistregel is drie tot vier keer rondcirkelen voordat je ingrijpt met het weerbericht.

Een vervolg op het weerbericht is het niet-gevoerde gesprek model. Dit model is behulpzaam bij tegenstellingen waarbij de groep via gewone dialoog en met behulp van de eerste 4 stappen van Deep Democracy niet uitkomt. Het gesprekmodel kan worden gebruikt wanneer:

- een groep niet tot een besluit kan komen
 - wanneer er twee verschillende meningen/kanten zijn, zonder sterke emoties
 - wanneer diepe relationele en/of historisch gegroeide conflicten de samenwerking belemmeren
 - wanneer er behoefte is aan creatieve, vernieuwende oplossingen en de groep er moet gewone argumenten niet uitkomt.

Bij dit model wordt er gebruik gemaakt van het uitvergroten van verschillen. Door de kracht van het polariseren te gebruiken ontstaat er ruimte voor openheid en dialoog.